In een eerste reactie op de verkiezingsuitslag stelde VNO-NCW dat het belangrijk is dat de nieuwe coalitie een stabiele meerderheid heeft, moet opereren binnen de democratische rechtsstaat en oog moet hebben voor de Nederlandse (handels)positie in de wereld en in de Europese Unie.
24-11-2023
Door Mendeltje van Keulen, lector ‘Changing role of Europe’ aan de Haagse Hogeschool
Er gaapt een diepe kloof tussen uitslag van de verkiezingen, en het dagelijkse werk van vele honderden Nederlanders in het kader van de Europese Unie. Bedrijven en overheden die werk maken van Europese samenwerking herkennen maar weinig van oproepen tot een migratiestop, een einde aan de Green Deal - laat staan dat Nederland in de Europese Unie met de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen op één staat. Of de titel van het PVV programma moet naar de voorpagina's van buitenlandse kranten verwijzen.
Voorlopig werken Nederlandse onderhandelaars in de tientallen ‘raadwerkgroepen’, het ambassadeurscomité en de ministerraden op instructie van een demissionair kabinet. De 26 voorstellen die de Europese Commissie in het Europese verkiezingsjaar 2024 wil doen, worden dus nog gelegd tegen de lat van de ‘oude politiek’. Maar de formatie, met een voortrekkersrol voor de PVV, zal zijn schaduw vooruit werpen. Ministeries schrijven daartoe lemma’s voor een regeerakkoord - hoe dromen over ‘grenzen dicht’ of 'een nieuw bestuursakkoord' te vertalen in wetsartikelen voor internationaal maatschappelijk ondernemen, netwerkveiligheid en de data-beheers verordening?
Ooit maakte Frans Timmermans zich als minister van buitenlandse zaken sterk voor het terughalen van bevoegdheden uit Brussel; de subsidiariteit die het programma van NSC nog bepleit. Maar nu verkocht de tweede verkiezingswinnaar, GroenLinks/PvdA leider als de Europees ervaren premierskandidaat juist een progressief programma van ‘meer Europa’- hij kijkt nochtans eerst aan tegen de winst op rechts.
De verkiezingsuitslag en opstartende formatie zal ook zijn weerslag hebben op de Europese monstertop van december. Mark Rutte laveert met de vage inzet 'strikt, maar eerlijk' al jaren langs alle klippen van ingewikkelde uitbreidings-dilemma's. Rechtsstatelijkheid was een kernwoord - hoe moet dat met de keuze van een op de vier Nederlanders voor een partij die volgens velen met het verkiezingsprogramma de rechtsstaat ondermijnt?
En dan het geld, want de EU landen gaan binnenkort besluiten over meerjarenfinanciering, het MFK. Wat wil Nederland? De PVV wil stoppen met alle geld naar Brussel en de VN - NSC wil betere begrotingsregels waar tweede partij GL/PvdA juist wil dat ze soepeler worden.
Over een halfjaar zullen we 31 landgenoten verkiezen als onze vertegenwoordigers in het Europees Parlement. Dan zal de Nederlandse ruk naar rechts naar het zich nu laat uitzien over de hele Europese linie voelbaar zijn.
