Mkb-route: zo vernieuwen deze hbo’ers het slagersvak

form.antibot { display: none !important; } JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit formulier te kunnen gebruiken.

Stuur ons een bericht

21-03-2024

Bij de slager gaat het allang niet meer om worsten draaien, maar ook om e-commerce en slimme inkoop. Via de mkb-route in het hbo maak je je als ondernemer klaar voor de toekomst. ‘Mijn jonge medewerkers moeten ervoor zorgen dat hun generatie naar de slager blíjft komen.’

Alsof je rondloopt in de vertrekhal van Schiphol. Mensen lopen af en aan, er is geroezemoes, hippe barista’s maken latte en in zithoeken wordt achter laptops gewerkt. Buiten stoppen bussen. Alleen is dit niet Schiphol maar NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden, ‘thuishonk’ van 22.000 studenten. Hier discussiëren negen jonge mannen (‘ik weet ook niet waar de vrouwen zijn gebleven!’) in een klaslokaal over het thema leidinggeven. ‘Je kunt niet iedereen tevreden houden’, merkt iemand op. ‘Ga ook niet bij elk ding zeggen: nee, je moet het op deze manier doen’, vindt een ander. De docent – en coach op het gebied van persoonlijke en professionele ontwikkeling – moedigt iedereen aan zijn zegje te doen: ‘Is het belangrijk om zakelijk te blijven, of mag het allemaal menselijk?’ De studenten volgen de mkb-route in het hbo: een tweejarige Associate degree opleiding ‘Ondernemerschap en Retail Management’. Hun gemene deler? Ze studeren én werken tegelijkertijd (zie kader). De mkb-route is de hbo-zus van de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) op het mbo. Ook in deze hbo-opleidingen is de werkplek meteen de leerplek.

'We hebben mensen nodig die met een andere blik naar de toekomst kijken'

De studenten die de mkb-route volgen, werken in het dagelijks leven bij Jumbo, Lidl en Poiesz, een supermarktketen in het noorden van het land. Ze zijn in dienst bij kledingzaken, bouwmarkten, sommigen bij autobedrijven en een enkeling komt van een slagerij. Veelal betalen hun werkgevers de studie.

Wat is de mkb-route in het hbo precies?De mkb-route in het hbo werd in 2021 ingesteld als een duale leer-werkroute (oftewel: een bbl, beroepsbegeleidende leerweg) in het hbo. Het programma is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, MKB-Nederland en de Vereniging Hogescholen. Grote branches, zoals de bouw, techniek en transport, zetten hun eigen leer-werkroute op die op de sector gericht is. Kleine sectoren kunnen aanhaken bij een route die lijkt op de praktijk in hun bedrijf – dat laatste is wat de slagersbranche heeft gedaan. Een overzicht van de mkb-routes in het hbo vind je hier.

Slim inkopen

Waarom kiezen studenten voor deze mkb-route? En: what’s in it voor hun werkgevers?

Ondernemer Nicole Haverkort heeft daar wel een duidelijk idee over. Haar medewerkers zijn de enige twee studenten van de mkb-route op NHL Stenden Hogeschool die bij een slagerij werken. ‘Ons vak wordt anders. We hebben mensen nodig die met een andere blik naar de toekomst kijken.’ Haverkort runt samen met haar man slagerij Kenkhuis in het Twentse Vriezenveen. ‘Lust je een stukje worst?’ Dat is waar je aan denkt bij een slager. Maar we steken allang niet meer zoveel tijd in vlees uitbenen en worsten draaien.’

Als slagerij aantrekkelijk blijven? Dan denk je na over de toekomst

Het gaat om slim inkopen en het inzetten van sociale media. Om regels rondom veiligheid en hygiëne. ‘Om de wensen van klanten, hoe ze moeten worden benaderd’, vult zoon Koen Haverkort (21) aan. ‘Mensen eten ook steeds meer vegetarisch’, benadrukt collega Tamar Booijink (24). ‘Hoe moet je daar als slager in meegaan?’

En daarom leren ze op school over de customer journey, verandermanagement en menselijk kapitaal, over trends en inkoop. Wat ze daar opsteken, nemen ze weer mee terug naar de werkvloer. Zo organiseerde Tamar een Valentijnsactie op Facebook. Hierbij konden mensen een dinerbox voor twee winnen, door een like bij het bericht te zetten en je geliefde te taggen. Leuk idee, al zegt ze het zelf, alleen genereerde het niet zoveel aandacht als ze wilde. ‘Dus dan bespreek je deze casus uit de praktijk tijdens de lesdag. Je krijgt feedback van je medestudenten over wat er goed aan is en wat volgende keer beter kan.’

Ook liggen in de slagerij alle producten achter glas. In het midden van de winkel staat een open koeling. Daarin vind je stamppot met boerenkool en worst, of nasi met saté. Volgens Koen vinden klanten het fijn om die zelf te pakken. ‘Bovendien zijn kant-en-klaar maaltijden steeds meer in trek. In die zin worden we als slager ook meer een traiteur.’

En ja, die open koeling was mede zijn idee, zegt Koen tevreden. Tamar: ‘Veel van onze klasgenoten werken in een grote supermarkt. Dan is het veel moeilijker om invloed te hebben op het assortiment of de bedrijfsvoering.’

De medewerkers leren op school over de customer journey en over e-commerce

Investeringen

Persoonlijke ontwikkeling krijgt de nadruk tijdens de opleiding. ‘Er wordt ont-zet-tend veel teruggekoppeld’, zegt Koen. ‘Alles wat we leren is interessant, alleen dát vind ik minder leuk.’

Beide slagerijmedewerkers staan 38 uur per week in de zaak. Eens in de twee weken vertrekken ze naar Leeuwarden voor een lesdag. Voor het maken van opdrachten en studeren staat zo’n 16 uur per week. Dus ja, dat is pittig. ‘Maar we hebben tot nu toe alles gehaald’, zegt Tamar.

Ook van de werkgever vergt de opleiding een investering. Sowieso in harde euro’s: 2.000 euro per collegejaar per student. En natuurlijk in tijd. Zo beoordeelt Nicole als ‘bedrijfscoach’ hoe Tamar zich op de werkvloer ontwikkelt als het gaat om lerend vermogen, leiderschap, of veiligheid op de werkvloer. Een andere, ervaren kracht beoordeelt Koen op die manier. Tussendoor helpt de mede-eigenaar de studenten bij opdrachten. Nicole: ‘Dan vraagt Koen: wat zijn de kosten van dit of dat? Hoeveel hebben we verkocht met het zelfbedieningsmeubel? Dat moet ik dan echt opzoeken.’ Al met al is zowel Nicole als haar collega ongeveer één dag per twee maanden als bedrijfscoach bezig.

‘Alles wat we leren is interessant, alleen dát vind ik minder leuk’

De ondernemer vindt die investeringen het meer dan waard. ‘Ik weet dat Koen het zelf niet zo leuk vindt, die aandacht tijdens de opleiding op persoonlijke groei. Maar ik zie daarin juíst de meerwaarde voor ons bedrijf. Vroeger was Koen timide. Hij is zelfverzekerder geworden. Beiden leren meer over zichzelf, en daardoor leren ze ook zich in anderen te verplaatsen, in de klanten, het personeel. Koen laat steeds opnieuw zien dat hij graag de zaak wil overnemen. En ja, dat zie ik ook gebeuren. Met Tamar als bedrijfsleider. Zij zijn de jeugd, zij zijn de toekomst. Zij moeten ervoor zorgen dat hun generatie naar de slager blíjft komen.’

Klanten vinden het fijn om zelf maaltijden te pakken, ontdekte Koen

Tunnelvisie

Nina Spithost is blij met het verhaal van de slager. Ze is als programmamanager Associate degrees bij NHL Stenden Hogeschool hard aan het trekken om de mbo-route in het hbo meer bekendheid te geven. Met een mbo 4 (middenkader)opleiding heb je een prima beroepsopleiding, benadrukt ze. ‘Maar niet iedereen wil daarna nog vier jaar doorstuderen in een voltijd hbo studie. De tweejarige Associate degree biedt uitkomst, het is te overzien. En als je die in een leer-werkvorm volgt, zoals de mkb-route, leer je binnen je eigen werk én behoud je gewoon je salaris.’

De programmamanager merkt op dat wendbaarheid in het mkb een vaak gehoord probleem is. ‘Hoe houd je als kleine ondernemer de kennis in je bedrijfstak up-to-date? Hoe speel je in op technische ontwikkelingen, nieuwe omstandigheden en de bijbehorende transities die je moet maken?’ Nieuwe kennis inkopen is voor het mkb niet altijd te doen en omslachtig. ‘En mkb-bedrijven hebben niet altijd een human resources afdeling of een duidelijke focus op doorontwikkeling van hun personeel’, weet Spithost. ‘Met de mkb-route kun je talent aantrekken en aan je bedrijf binden. De mensen die in jouw organisatie werken goed inzetten en blijven uitdagen.’ Wanneer ondernemers en medewerkers zich inschrijven op een mkb-route, komt er een docent langs bij het bedrijf om samen met student en werkgever (‘bedrijfscoach’) te bespreken wat iedereen van elkaar kan verwachten. ‘Deze bedrijfscoach wordt daarbij ook waar nodig gesupport. Zo is het bijvoorbeeld van belang dat ‘de ondernemer geen kloon van zichzelf maakt.’ Daarbij is het mooie dat studenten ook van andere studenten en van meerdere disciplines iets opsteken, aldus de programmamanager. ‘Zij brengen nieuwe invalshoeken en oplossingen de onderneming in. Dat helpt ook de ondernemer om breder te kijken, om te voorkomen dat je een tunnelvisie ontwikkelt.’

'Ze brengen nieuwe invalshoeken de onderneming in'

Arbeidsmarkt

De ‘echte’ investering voor de werkgever zit volgens Spithost niet zozeer in het betalen van het collegegeld. ‘Als je je medewerkers echt de ruimte wil geven voor hun studie, dan zul je af en toe een andere collega wat meer in moeten zetten om die ruimte ook echt te bieden.’ Op die manier heeft de student de handen vrij om zich aan opdrachten en opleiding te wijden.

Subsidie krijgen mkb’ers (nog) niet. ‘Alleen in de tekortsectoren zoals de zorg en techniek.’

Wel is dit een blijvend agendapunt voor alle partners die samenwerken in het landelijk programma mkb-route in het hbo. ‘Dit zou enorm helpen om de mkb-route-in-het-hbo duurzaam in te bedden.’

Spithost is blij dat ‘haar’ hogeschool deze mkb-route aanbiedt. ‘We hebben als onderwijsinstelling niet alleen de opdracht om studenten voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Maar we helpen ook, als je al werkt, in je ontwikkeling. De mkb-route is een partnerschap tussen student, werkgever en hogeschool en een mooie schakel in een leven lang ontwikkelen.’ What’s not to like?

De negen jonge mannen in het klaslokaal zijn in ieder geval content met de opleiding. Zoals een student het verwoordt: ‘En als ik blij ben, is de mijn werkgever dat ook.’

De associate degree
Een Associate degree-opleiding (Ad) is een tweejarige formele hbo-opleiding, die vaak samen met het mbo en het bedrijfsleven wordt ontwikkeld. Het eindniveau van de Associate degree ligt tussen mbo 4 (middenkader- of specialistenopleiding) en hbo-bachelor. Je wordt tot deze opleiding toegelaten als je een mbo-4 diploma op zak hebt, of een havo- of vwo-diploma . Een Ad-afgestudeerde beschikt over hbo werk- en denkniveau. De meeste mkb-routes in het hbo zijn duale Ad-opleidingen

Op de hoogte blijven van onze beste artikelen? Schrijf je dan gratis in voor onze nieuwsbrief.

Lees meer over

hbo