Op 9 december 2020 heeft de Europese Commissie haar Smart and Sustainable Mobility Strategy gepresenteerd. Deze strategie voor slim en duurzaam transport moet (deels) invulling geven aan de ambitie van de Green Deal om in 2050 90% minder uitstoot te produceren.
In de komende 4 jaar zal de Europese Commisie met een actieplan bestaande uit 82 initiatieven de strategie verder uitwerken. Naast de plannen om een groene en digitale transitie van de transportsector te bereiken, is er ook aandacht voor de veerkracht van de sector.
De grote toegevoegde waarde van de strategie is dat zij naar de transportsector als geheel kijkt, in plaats van naar elke verschillende modaliteit apart. Elke modaliteit zal op eigen wijze moeten bijdragen aan verduurzaming.
Zoals de naam al aangeeft gaat de strategie in op 3 gebieden: duurzaam, slim en veerkrachtig. Wat betekent dat in de praktijk?
Duurzaamheid betekent voor transport dat de ontwikkeling en het gebruik van nul-emissievoertuigen (auto's, vaartuigen, vliegtuigen) enorm zal moeten toenemen. Zo heeft de Europese Commissie de wens uitgesproken om in 2030 ten minste 30 miljoen 0-emmissie auto's op de weg te hebben rijden, moet er twee keer zo veel high-speed spoor liggen en zou het overgrote deel van het transport tot 500 kilometer klimaatneutraal moeten zijn.
Om dat te realiseren zal er dus ook geïnvesteerd moeten worden in voldoende laadinfrastructuur (denk aan batterijen, maar bijvoorbeeld ook 'tank stations' voor alternatieve brandstoffen). Met name bij goederenvervoer over grotere afstanden ziet de Commissie een grote rol voor het spoor voor zich: ze wil een verdubbeling (in 2050) ten opzichte van nu.
Ook havens en vliegvelden zullen klimaatneutraal moeten worden en 'hubs' worden waar transport en energie bij elkaar komen.
Tot slot is stadstransport een centraal onderdeel van de strategie. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de uitstoot, maar bijvoorbeeld ook naar de luchtvervuiling in steden en de leefbaarheid. Volgens de Commissie moet er daarom in steden vooral geïnvesteerd worden in high speed rail en fietsen.
Om alle bovengenoemde doelen te bereiken - en bedrijven aan te moedigen hierin te investeren - wil de Commissie een CO2-prijs invoeren. Hierbij moet de vervuiler betalen.
Smart mobility heeft voor een groot deel te maken met innovatie en digitalisering.
Hierbij zal bijvoorbeeld worden ingezet op betere aansluiting tussen modaliteiten (bijvoorbeeld dat je een kaartje koopt waarmee je zowel op de trein als op de boot kan stappen) en autonoom vervoer.
Er zal veel geïnvesteerd moeten worden in innovatie en het gebruik van data of AI. Hier wil de Commissie een boost aan geven. Daarbij moet er ook rekening gehouden worden met wetgeving op andere gebieden.
Veerkracht is vanwege de corona crisis een van de sleutelwoorden uit 2020. Transport is een van de hardst geraakte sectoren door de crisis - onder andere door de vele gesloten grenzen - terwijl tegelijkertijd ook het belang van de sector werd benadrukt.
Bij het herstel moet er meer aandacht komen voor de interne markt, onder andere door concretere afspraken over het al dan niet sluiten van grenzen ten tijde van crisis, maar ook met verdere realisatie van het TEN-T netwerk van Trans-Europese transportcorridors en modernisering van de vloot (in alle modaliteiten).
