Tapijt, beton, kabels, dak, kozijnen. Slopen anno 2018 is zoveel mogelijk hergebruiken. Serieus? Ja, kijk maar naar de sloop van de Voorburgse CBS-kolos. Drie keer raden wie daarbij betrokken zijn (en natuurlijk niet alleen bij het slopen van het CBS-gebouw).
De kantoorkolos aan de rand van Den Haag waar ooit het Centraal Bureau voor de Statistiek (kortweg: CBS) zat, staat er uitgebeend bij. Het CBS is vertrokken en er komt een woonwijk. De afbraak is een zaak van grote getallen. Het gebouw van 60.000 vierkante meter levert 57.000 ton betonpuin op. Ter vergelijking: het maximale gewicht van 1 vrachtwagen is 50 ton. Dagelijks halen de slopers 1.000 ton ijzer uit het complex. Er zitten (zaten) tienduizenden systeemplafondplaten in, kilometers kabelgoot, hectaren aan vloerbedekking en een onvoorstelbare hoeveelheid kabels en draden. En dik 95 procent wordt hergebruikt. Van de geschatte 75.000 ton sloopafval gaat maar 1.500 tot 3.750 ton naar de stort.
Sloop CBS gebouw is buitencategorie
Het CBS-gebouw is – dat moet gezegd worden – wel een project uit de buitencategorie. Al bij de aanbesteding van de sloop door BPD Ontwikkeling en Schouten Bouw werd gezegd dat zoveel mogelijk sloopafval hergebruikt moest worden. ‘En dan is het een kwestie van aangeven hoever je wilt gaan en wat het mag kosten’, zegt Bram Kroon van ingenieursbureau IDDS, die de sloop door sloopbedrijf VSM begeleidt.
Artikel gaat verder na de illustratie
Foto: Michel Porro/HH, beeldbewerking: Link Design
Voor de volledigheidHet overzicht in de infographic is niet compleet. Er zijn veel meer Nederlandse bedrijven die betrokken zijn bij hergebruik na sloop. Soms zitten daar ook kleine ondernemers tussen, zoals een meubelmaker die gratis sloophout krijgt dat anders versnipperd wordt en in spaanplaat eindigt. Meubelmaker blij want hij krijgt goedkoop materiaal, sloopbedrijf blij want dat hoeft nu niet te betalen om het hout af te voeren. Ten slotte zijn er ook bedrijven die zelf een teruggave- en hergebruiksysteem hebben. Daaronder tapijtmakers Desso en Interfloor en plafondsystemenleverancier OWA.
Er kan al veel. Beton, metaal, hout, verlichting en vloerbedekking kan hergebruikt worden. Betonafval wordt fijngemalen en verwerkt als ondergrond in wegen, metaal wordt omgesmolten en hergebruikt, en vloerbedekking wordt gesplitst in vezels en de onderlaag van (vaak) bitumen. Dakbedekking kan ook weer gebruikt worden in de fabricage van bitumen dakbedekking en het dakgrind wordt na een schoonmaakbeurt gewoon opnieuw verhandeld.
Hoe dat eruit ziet, de sloopt van het CBS-gebouw? Check het hier
Zo min mogelijk gesleep met sloopafval
Het duurde een half jaar voordat Kroon het plan voor de sloop af had. Slopen voor hergebruik betekent ook nadenken wat je met het materiaal wilt doen. ‘Betonafval verwerken in wegen is leuk, maar milieutechnisch is het beter om zo weinig mogelijk te slepen met materiaal’, zegt Kroon. Dus wordt het betonafval deels ter plekke vermalen en zoveel mogelijk verwerkt in de muurtjes en de fietspaden die door de nieuwe woonwijk gaan lopen. Trapkolommen zijn uitgezaagd en krijgen een tweede leven in het landschap van de wijk. Daarvoor moest de architect zijn ontwerp wel aanpassen. En daarmee komt een tweede punt in afvalhergebruik: je moet willen werken met wat er is, niet met wat je als architect het liefste wilt.
De bottlenecks van recyclen
Uiteindelijk krijgt zelfs de ABC-kelder in het CBS gebouw, de schuilkelder tegen atoom-, chemische en biologische aanvallen, een tweede leven. De driedubbel dik beschermde kelder wordt parkeergarage. Maar voor een betere benutting van sloopafval zijn er nog wat bottlenecks:
Plafondplaten kunnen prima worden hergebruikt, als klanten willen accepteren dat ze niet meer hagelwit zijn;
Kozijnen en glas van de ramen mogen vaak niet meer worden hergebruikt omdat de isolatie-eisen tussendoor zijn aangepast;
Veranderingen die door de jaren heen worden doorgevoerd in het Bouwbesluit zorgen ervoor dat hergebruik wordt beperkt omdat de gebruikte materialen niet meer voldoen aan isolatiewaarden of voorgeschreven deurhoogte;
Hergebruik is duur, een deur of raam dat hergebruikt gaat worden, moet wel eerst gekeurd worden. Misschien dat de overheid een laag btw-tarief kan instellen om die kosten te drukken, stelt Bram Kroon voor.
‘Eigenlijk wel gek’, vindt Kroon. ‘We kopen wel makkelijk een tweedehands auto, maar we doen moeilijk bij tweedehands bouwmaterialen.’
Van product naar afval naar nieuwe grondstof. Bedrijven die er werk van maken, stuiten vaak op verouderde regelgeving. De politiek weet ervan, maar regels verander je niet zomaar.
Nederland heeft niet voor niks zo’n grote economie. Duik in een sector en je ontdekt hoeveel Nederlandse bedrijven wereldwijd bijdragen. Zo ook aan vliegvelden.
Nederland scheepsbouwland? Echt wel. Scheepsbouwers, maar vooral maritieme toeleveranciers, doen het goed. En dan vooral de 670 leveranciers van onderdelen en componenten.
