Zorg voor eerlijke concurrentie als gemeente marktpartij wordt

Concurrentie, daar lopen ondernemers echt niet voor weg. Als het tenminste eerlijk gaat. Ik benijd het bedrijf niet dat moet opboksen tegen een gemeente die besluit een eigen jachthaven te openen of een camping te beginnen. Binnenkort behandelt de Tweede Kamer een wijziging op de wet Markt en Overheid, die die oneerlijke concurrentie aan banden moet leggen. Geen dag te vroeg.

Slagkracht tegen oneerlijke concurrentie 

Al bijna 10 jaar dringen ondernemers aan op hervorming. De wet is namelijk bedoeld om oneerlijke concurrentie te voorkomen als gemeenten een marktpartij worden, maar in de praktijk komt daar niets van terecht. De wet heeft amper slagkracht, want als gemeenten zeggen dat ze iets doen 'uit algemeen belang', hebben ondernemers het nakijken. Dat kan niet de bedoeling zijn.  

Onder de kostprijs 

De Autoriteit Consument en Markt moet naleving van de wet controleren, maar kan in geval van 'algemeen belang' ook niet meer ingrijpen. De gemeenten kunnen onder de kostprijs zaken doen als het maken van pasfoto's, aanleg van breedband of verhuur van sporthallen. Terwijl er bedrijven zijn die dat net zo goed of beter kunnen, tegen een eerlijk tarief. Ik begrijp heel goed dat bedrijven er niet over klagen, noch naar de rechter stappen, want de uitkomst staat vast en je moet ook verder met die ambtenaar en die wethouder.

Effect op lokale economie 

In de voorgestelde gewijzigde wet zitten veel goede zaken. Gemeenten moeten via een marktconsultatie in contact treden met ondernemers voordat zij aan die camping, parkeergarage of bedrijfsafvalinzameling mogen beginnen. En onderzoeken hoe hun plannen uitpakken voor de (lokale) economie. En bovendien elk algemeen belangbesluit elke 5 jaar evalueren door weer in gesprek te gaan met de markt.

Uitnodiging marktconsulatie beter regelen 

In de hervormde wet worden de voorwaarden aangescherpt voor het gebruik van het algemeenbelangbesluit. Dat is terecht, maar de uitnodiging voor de marktconsulatie moet wel beter geregeld. Volgens de nieuwe wet mag zo’n melding 'ergens' plaatselijk plaatsvinden, bijvoorbeeld in het lokale krantje. Maar ondernemers ondernemen over gemeentegrenzen heen. Het is veel effectiever en ondernemersvriendelijker om een landelijk, centraal register in te stellen. Analoog aan Tenderned, waar ondernemers op één plek opdrachten van de overheid vinden.

Zo'n centrale plek helpt  om zichtbaar te maken of de gemeente überhaupt de beste partij is voor die activiteiten. En ik hoor dat ambtenaren vrezen dat zo'n systeem extra werk met zich meebrengt. Onterecht, het is een kwestie van een aankondiging uploaden in een simpel online register. Een kleine moeite voor eerlijke concurrentie.

Petra Tiel

Beleidssecretaris overheidsaanbestedingen en openbaar bestuur