Wet open overheid ook na acht jaar nog altijd om te huilen

Al acht jaar wordt er in Den Haag gesteggeld over een wet die zaken eenvoudiger moet maken. Ik heb het hier over de Wet open overheid, een initiatiefswetsvoorstel dat al in 2012 werd ingediend door GroenLinks en D66. Het doel: overheden en semi-overheden transparanter maken en ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar en archiveerbaar is. De nieuwe wet moet de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) gaan vervangen. Het resultaat van acht jaar gesleutel is echter nog altijd om te huilen.

Bedrijfsgevoelige informatie

Van meet af aan heeft het bedrijfsleven gewaarschuwd voor de risico’s van de nieuwe wet. Onder de Woo zouden bedrijven gedwongen kunnen worden om bedrijfsgevoelige informatie af te staan. Nadat de Tweede Kamer in 2016 instemde met de wet, besloot toenmalig minister Stef Blok eerst een impactanalyse te laten uitvoeren. In 2017 was de uitkomst vernietigend: de Woo zou onuitvoerbaar zijn en veel te hoge kosten met zich meebrengen.

Niet geluisterd naar bedrijfsleven

Inmiddels is de Woo aangepast en ligt het klaar om opnieuw behandeld te worden door de Tweede Kamer. Maar helaas, beter is het er niet op geworden. Sterker nog, de wijzigingen die zijn doorgevoerd lijken alleen bedoeld om andere overheden tegemoet te komen. Naar het bedrijfsleven is niet geluisterd. De Woo wordt daarmee nog complexer en onuitvoerbaarder. Het advies van de Raad van State: niet in behandeling nemen totdat het is aangepast.

Makkelijk voor bedrijfsspionnen 

Ondertussen lopen bedrijven nog altijd het risico dat bedrijfsgeheimen, concurrentiegevoelige informatie, fabricage- en beveiligingsgegevens niet meer geheim gehouden kunnen worden. Zo wordt het bedrijfsspionnen, terroristen en criminelen wel erg gemakkelijk gemaakt. Bedrijven zullen er bovendien wel voor waken om nog langer vrijwillig informatie te delen met de overheid.

Hoge kosten Wet open overheid

Daarnaast is er wel veel werk gemaakt van het in kaart brengen van de kosten van de wet voor de overheid (honderden miljoenen, betaald met belastinggeld), maar wordt er met geen woord gerept over de kosten voor het bedrijfsleven. Een voorbeeld: veel bedrijven zullen zich gedwongen voelen tot jarenlange juridische procedures om hun bedrijfsgeheimen daadwerkelijk geheim te houden.

De Woo een verbetering ten opzichte van de Wob? Ik dacht het niet.

Jan van den Broek

Beleidssecretaris juridische zaken